Ik wil scheiden, maar we hebben niets geregeld

Je woont met je partner onder één dak en jullie hebben samen kinderen. Je partner is eigenaar van de woning en hij zorgt voor het inkomen. Je partner is de kostwinner. Jullie zijn niet gehuwd en jullie hebben geen geregistreerd partnerschap. Ook hebben jullie geen samenlevingscontract. Kortom: jullie hebben niets juridisch geregeld. Je wilt ‘scheiden’ van je partner, wat nu?

Deze zaak is zowel eenvoudig als complex. Want waar moet je aan denken en wat moet er geregeld worden?

Uit elkaar zonder een samenlevingscontract

In een samenlevingscontract staan afspraken die je met je partner hebt gemaakt over de woning, de kosten van de huishouding, de gemeenschappelijke goederen en de pensioentoekenning. De beëindiging van een samenlevingscontract kan eenvoudig zijn, omdat er meestal geen rechter aan te pas komt.

Heb je geen samenlevingscontract, dan moet je een heleboel zaken in onderling overleg regelen. De belangrijkste zaken die aan de orde komen zijn de volgende:

De kinderen

Heb je samen met je partner kinderen onder de achttien jaar en heeft je partner de kinderen erkend en is er sprake van gezamenlijk gezag, dan moet de zorg verdeeld worden en is het verplicht om een ouderschapsplan op te stellen. Na de beëindiging van de relatie blijft je allebei verantwoordelijk voor de zorg van de kinderen. Beide ouders zijn namelijk wettelijk verplicht om bij te dragen in de kosten van verzorging en opvoeding van de kinderen. Dit heet kinderalimentatie.
Als de vader van het kind de kinderen niet heeft erkend bij de burgerlijke stand en jullie hebben ook geen gezamenlijk gezag bij de rechtbank aangevraagd, dan betekent het dat de moeder automatisch eenhoofdig gezag heeft. Wanneer het kind is verwekt of wanneer de vader heeft ingestemd met de verwekking van het kind, dan kan de moeder van het kind in principe vragen om kinderalimentatie wanneer de relatie wordt beëindigd. De vader is dus onderhoudsplichtig voor een kind, ook al heeft hij dit kind niet erkend of heeft hij geen gezag over het kind.

De woning

Allereerst moet beslist worden of er sprake is van een koophuis. Wie heeft de woning in eigendom? Ben jij dat? Is dat je partner? Of hebben jullie gezamenlijk de woning in eigendom? Hebben jullie de woning gezamenlijk in eigendom, dan moet worden beslist of de woning wordt verkocht of dat één van jullie in de woning blijft wonen. In dat laatste geval moet worden afgerekend met de vertrekkende partner. De ene partner moet de andere partner dan ‘uitkopen’.
Heeft je partner de woning volledig in eigendom en staat de hypotheek volledig op naam van je partner en heeft hij/zij altijd alles betaald, dan kan je partner jou verzoeken de woning te verlaten.
Wonen jullie in een huurhuis? Dan moet beslist worden wie de hoofdhuurder is. De hoofdhuurder kan zonder problemen (mits de huur is betaald) in het huis blijven wonen. Staat het huurcontract op beide namen en wil één van jullie in de huurwoning blijven, dan moet je gezamenlijk aan de verhuurder vragen of hij hiermee kan instemmen. De verhuurder is hiertoe niet verplicht.

De inboedel

In een samenlevingscontract staan afspraken over de inboedel. De inventaris moeten jullie samen verdelen. Heb je geen samenlevingscontract, maar zijn er wel spullen, dan kun je in onderling overleg beslissen van wie welke goederen zijn. Het is de kunst om tot een eerlijke verdeling te komen, bijvoorbeeld door eerst samen een lijst te maken waarop je aan alle spullen een waarde toekent. Bij de verdeling van de inboedel wordt niet uitgegaan van de nieuwwaarde van de spullen, maar van de dagwaarde, bijvoorbeeld de waarde die Marktplaats hanteert.
Het beëindigen van een relatie waarbij je nooit iets hebt geregeld en waarbij nooit een samenlevingscontract is opgesteld, kan lastig zijn. Daarom is het belangrijk om je goed te laten adviseren door een familieadvocaat/mediator die hiervan verstand heeft.